Een paar maanden geleden ontving ik een mailtje vanuit het Saenredam College. Ze hadden mijn toespraak bij de gemeenteraad gezien (die ging soort van lokaal viral, geloof ik) en vroegen of ik misschien wilde meewerken aan hun project ter ere van het veertigjarig bestaan van de Internationale Schakelklassen.

Fietsen en molens

Dus ik stapte op mijn fietsje (voor het eerst in jaren, haha) en begaf me richting Koog-Zaandijk. Ik was wel eens eerder in de buurt geweest; de Zaanse Schans ligt er niet ver vandaan.

Na een fijne kennismaking en een uitgebreide uitleg over wat zo’n schakelklas nu precies is en doet, besloten we tot actie over te gaan. Ik zou een serie portretten gaan maken van leerlingen van de ISK: vluchtelingen, kinderen uit Oost-Europa waarvan de ouders in Nederland zijn gaan werken, en het incidentele kind wiens vader/moeder met een Nederlander getrouwd is. Op school krijgen deze kinderen behalve lessen Nederlands, wiskunde en andere schoolvakken, ook les in fietsen, zwemmen en de Nederlandse samenleving. Er is extra ondersteuning aanwezig, aangezien sommige kids kampen met trauma’s en problemen thuis. Heftig, maar dus ook een fijn gegeven dat er al veertig jaar zulke klassen bestaan.

De beste lokatie voor de shoot lag voor de hand: de Zaanse Schans, het toppunt van Hollands, zou een mooi contrast vormen met de diverse achtergrond van de kinderen.

Praatjes en plaatjes

De foto’s zouden worden tentoongesteld op het symposium ter ere van het veertigjarig bestaan van de ISK, voorzien van korte “humans of New York-achtige” tekstjes. Het leek me lastig om op de shootdag ook nog interviews af te nemen, maar daarvoor had ik al een oplossing: Aminanta ging dat doen!

Op de dag van het symposium kwamen nét op tijd de prints binnen. Hóe gaaf is het om het resultaat van onze inspanningen op metersgrote platen te zien! Hieronder een kleine selectie. De namen en verhalen laat ik hier weg, uit privacy-overwegingen.

Het verhaal van het meisje met de blauwe hoofddoek brak mijn hart. Ze vertelde Palestijns-Syrisch te zijn. Ik had geen idee wat dat was, dus ik besloot me in te lezen. Het komt er feitelijk op neer dat haar familie dubbel vluchteling is: Na de Tweede Wereldoorlog vluchtte hun volk uit Israël, waarna ze als een minderheid zonder volledige rechten in Syrië leefden. Toen daar de oorlog uitbrak, moesten ze weer weg.

Als een vis in het water

De laatste twee foto’s hoorden eigenlijk niet bij de serie, maar ik liet de jongeren vooral hun gang gaan. Dus toen ze met het idee kwamen om heel stoer met de pedagogisch medewerker te poseren, en om hun klasgenoot vast te houden “als een vis”, klikte ik gewoon door. Het werden geweldige platen, dus uiteindelijk zijn ze toch in de expositie beland.

Behalve de grote fotoprints lieten we ook ansichtkaarten drukken, met daarop een aantal van de foto’s vergezeld met quotes. Zo kon je lezen waar de Thaise Mat van droomt als hij later groot is…

Naast de leerlingen fotografeerde ik ook de directeur van de school. Dat vond ik het engst: Iemand met zo’n belangrijke functie heeft meestal een uitgesproken idee van hoe hij zichzelf gepresenteerd wil zien. Gelukkig hoorde ik op de dag van het symposium wel tien keer: “Wauw, staat Johan er mooi op!”

Een ereplekje voor de held achter deze speciale klassen, directeur Johan Mantje

Ik vond dit zó ontzettend tof om te doen! Het ging eens niet alleen maar op de mooie plaatjes: ik kon met deze serie een verhaal vertellen, een bijdrage leveren. Dat maakt mijn werk als fotograaf zóveel betekenisvoller! Ik ga zulke projecten nog veel vaker doen, zeker weten.