The New York Times publiceerde laatst een artikel waarin verschillende mannelijke modellen vertellen hoe topfotografen Bruce Weber en Mario Testino seksueel grensoverschrijdend gedrag vertonen. Ik was teleurgesteld, maar niet verbaasd.

Als baas van modellenblog Fashionmilk hoorde ik veel. Niet over bovengenoemde heren; hun slachtoffers waren jongens, onze blog richtte zich vooral op meisjes. Maar andere namen deden de ronde. Ik postte ooit een shoot met Nederlands model uit de Italiaanse Elle, waarna een meisje me appte: “Ik werk nooit meer met die klootzak.” Wij besloten voortaan geen editorials van zijn hand meer te plaatsen. Niet dat dat ook maar íets zou uitmaken, behalve dan misschien dat het meisje in kwestie in ieder geval op onze site niet meer met hem geconfronteerd zou worden.

Van eigen bodem

Er waren meer fotografen waarvan we niks postten. Eén daarvan is een Nederlandse fotograaf die, in ieder geval in de tijd dat ik Fashionmilk runde, voor vrijwel elk Nederlands bureau testte. (Voor de leken: Dat houdt in dat portfoliofoto’s maakte van nieuwe, vaak jonge meisjes.) Behalve dat hij ooit eens compleet bizar uit z’n slof schoot toen we, geheel in ons recht staande, wél een foto van zijn hand postten (het meisje had ervoor betaald en het waren haar enige foto’s), achtte ik het meerendeel niet geschikt voor op de site. Te naakt. Te erotisch.

Omdat zo ongeveer elk beginnend model bij hem is langsgeweest, hoorden we veel over hem. Hoe meisjes zich ongemakkelijk voelden, toen ze in zijn huis binnenkwamen en foto’s van wijdbeens zittende naakte vrouwen aan de muur zagen hangen. Toen hij vroeg of hun broekje open mocht. Toen hij ongevraagd foto’s van hun billen maakte – in close-up. Ik zeg niet dat hij de meisjes heeft aangeraakt of misbruikt. Ik vind wél dat hij grenzen heeft overschreden.

Omdat je bureau het zegt

Maar hij is niet de enige schuldige. Modellenbureaus stuurden hun jonge meisjes naar hem. “Zijn foto’s zijn prachtig, en ze doen het zo goed in New York.” Agenten lieten hun eigenbelang voor het belang van de meisjes gaan. Zeker, zijn foto’s zijn mooi, en als een model meerderjarig is, en akkoord gaat met zo’n shoot, dan is dat prima. Maar op zijn site staan veertienjarigen, vastgelegd in suggestieve poses.

Als je veertien bent, en net komt kijken in de modellenwereld, weet je niks. Met een beetje geluk weet je dat je modellenbureau goed is, maar dat is ook direct het probleem: Als een gerenommeerd bureau zegt dat deze fotograaf oké is, dan zal dat wel zo zijn…? Ik heb van zóveel meiden gehoord dat ze zich ongemakkelijk voelden, maar ze voelden zich meestal niet in een positie om te klagen. Dat zou onprofessioneel zijn.

Het modellenbureau leerde de meisjes een gevaarlijke les: “Wat jij voelt, daar moet je niet naar luisteren. Luister naar anderen, zij weten het beter.” En zo worden kinderen, want dat zijn het eigenlijk, geconfronteerd met het feit dat hun foto’s tot het einde der dagen over internet rondzwerven, met naam en toenaam, op tumblr-blogs vol rukmateriaal. Ik ken meisjes die zijn gestopt met modellenwerk, die inmiddels rechten studeren, en die beelden maar al te graag van internet zien verdwijnen. Daar denk je niet aan, als je veertien bent.

Wie ik wel niet denk dat ik ben

Fashionmilk is ooit begonnen om een positief licht te schijnen op de modellenwereld. Negatieve verhalen, over meisjes die watten zouden eten, bestonden er al genoeg. Wij wilden laten zien dat het ook leuk kon zijn: de wereld over reizen, bijzondere shoots meemaken… Het positieve beeld dat we schetsten sloeg aan. Modellenbureaus vonden ons leuk, werkten graag met ons samen. Maar toen ik eens via mail aan een agent vroeg of ze ook andere foto’s van haar nieuwe meisje had, omdat we de foto’s van bovengenoemde fotograaf niet wilden gebruiken, kreeg ik de volle laag. Wie ik wel niet dacht dat ik was, met mijn beschuldigingen. (Het enige dat ik zei was dat we zijn foto’s grensoverschrijdend vonden.)

De modellenwereld is intrinsiek scheef. Modellenbureaus, die naar eigen zeggen opkomen voor hun modellen, hebben soms conflicterende belangen. Je model wil naar huis, maar ze verdient bakken met geld voor je in New York? Dan kun je twee dingen doen: Haar naar huis halen, of haar overhalen te blijven. Modellen zijn zich maar al te bewust van deze situatie. Een shoot weigeren met een topfotograaf, terwijl de shoot een grote stap in je carrière gaat zijn? Het is maar de vraag of je bureau daarachter zal staan.

_{Een beetje een abrupt einde? Klopt. Dit bericht stond al vanaf januari in concepten, maar ik was bang om het te posten. Ik wilde het niet aanvullen met voorbeelden, maar zonder vond ik het ook gek. Toen ik vanmorgen het artikel in de Volkskrant las, met naam en toenaam, besloot ik dit stuk alsnog online te gooien. Vandaar.}