Als ze ergens goed in zijn in Japan, dan is het… Anime? Razendsnelle treinen? Bruisende metropolen met lichtreclames waar je ook maar kijkt? Sushi waar tien jaar voor gestudeerd is? Het vinden van je ikigai? Nou ja, ook misschien, maar vandaag wilde ik het hebben over dat andere talent van Japan: plaatsen en gebouwen achterlaten en dan compleet laten vergraffen.

Al in 2016 bezochten Riemer en ik het verlaten mijnbouw-eiland Gunkanjima, voor de kust van Nagasaki. Dat eiland, bekend van onder andere de James Bond-film Skyfall, is maar klein, en slechts voor een klein stukje toegankelijk voor toeristen, achter nette hekjes.

Het eiland dat we vorige maand bezochten was gewoon een eiland. Bijna verlaten, maar met nog een stuk of 100 inwoners. (Volgens Wikipedia 130 in 2018, maar ik vermoed dat het sindsdien alleen maar gedaald is.) Ook dit eiland was een kolenmijn, die in 2001 voorgoed sloot. De meeste bewoners zijn vertrokken, maar enkele die-hards zijn gebleven. Daarom vaart er nog elke dag een pont van Sasebo naar Ikeshima en weer terug. Of beter gezegd, twee. Dus om naar Ikeshima (ook wel Ikejima) te komen, pakten we ‘s morgens om 7:22 de boot heen. Om 16:09 ging de eerstvolgende, en enige boot terug.

_{Er is ook meerdere malen per dag een pont naar het dorp aan de overkant, maar dat dorp is ook niet echt super bereikbaar, dus dan zouden we alsnog uren in de bus zitten. Voor mensen met een auto is het wel ideaal, want de auto kan zelfs mee op die pont.}

In de hoogtijdagen van Ikeshima woonden er meer dan 8000 mensen. Deze mensen woonden vooral in de grote, betonnen flats die voor dit doel waren neergezet. De meesten ervan zijn nu verlaten en afgesloten, vooral op het achterste gedeelte van het eiland. Dichterbij de haven is nog meer leven te vinden.

Over zo’n eiland lopen is een surreële ervaring. Het is er stil, maar af en toe zoeft er een auto of busje voorbij. Ja, voor de veelal bejaarde inwoners is er een buurtbus die rondjes rijdt. Een wandeling rond het eiland duurt al snel anderhalf uur, en het terrein is heuvelachtig, dus zo’n bus is noodzakelijk. Ook rijdt er zwaar werkverkeer, dat de oude fabriek ontmantelt of gigantische tanks met gas komt bijvullen, waar de bewoners op stoken.

De katten op Ikeshima miauwen, in tegenstelling tot de verwende huiskatten van Harajuku. Ze lijken ook echt om hulp te vragen; menig kat ziet er beroerd uit. Ik denk dat je wel kunt stellen dat er meer katten dan mensen op Ikeshima wonen, en er zijn nog maar weinig mensen die voor ze kunnen zorgen.

Kaa-chan, van Kaa-chan no mise (Kaa’s winkeltje) lijkt dat wél te doen. De winkel was nog gesloten toen wij erlangs liepen, maar de katten voor de deur leken op haar te wachten. Even later fotografeer ik een kat voor een op het oog verlaten gebouw, als er opeens een stem van boven klinkt. Vanaf het bovenste balkon roept een man naar ons: “Hij heet maru-chan!”

Tijdens onze wandeling stuitten we ook op een klein, lager gelegen dorpje met houten huizen, of nou ja, wat er nog van over was. Een café, een sigarettenwinkel en een paar afgedankte Pachinko-apparaten. Het lijkt erop alsof het houten dorp een soort downtown was voor de bewoners, een plek om naartoe te gaan voor de gezelligheid. Maar dat is lang geleden.

Elders op het eiland spotten we een school die veel te groot leek voor zo’n verlaten eiland, een city hall die omgetoverd is tot pension/hotel, een winkeltje en een postkantoor. Ja, het postkantoor was geopend, en de postmedewerker daar had waarschijnlijk een net zo enerverende baan als zijn of haar collega in Namie.

Het is bijzonder hoe snel verval z’n intrede doet, als een woning eenmaal verlaten is. Zodra zeewind en groen vrij spel krijgen, is het gedaan. Wat rest is prachtige lichtinval en verbleekte herinneringen aan hoe het vroeger was.