Toen ik een jaar of twee geleden twitter weer afstofte, trof ik een community die zich bezighield met social justice. Ik las over racisme, validisme, feminisme… Ik leerde de taal en werd er zelf ook bijna een: een SJW, ofwel social justice warrior.

Nu ben ik nog steeds voor rechtvaardigheid, tegen discriminatie en de hele mikmak, maar op de social justice-beweging ben ik meer en meer afgeknapt. De beweging lijkt er de laatste tijd vooral op uit te zijn anderen te kleineren; zeg je iets “fouts”? Dan wordt de hele goegemeente op je afgestuurd, om jou wel eens eventjes publiekelijk te gaan “onderwijzen”.

Ik had het zelf al een aantal keer ervaren, bijvoorbeeld toen ik een Marktplaats-screenshot postte waarin gedragen ondergoed werd verkocht. “Iemand in Riemers buurt heeft een bijzondere side hustle”, typte ik erbij. Niet veel later was ik volgens twitter mede-schuldig aan het vermoorden van sekswerkers. Als je nu denkt: HUH?! Mijn taalgebruik zou bijdragen aan een vijandig klimaat, waarin we moord op sekswerkers eh… Zoiets. Het is een denkwijze die je steeds vaker ziet in SJW-land: er is geen nuance. Fout is fout, dus het maken van een observatie is vrijwel even erg als het plegen van een moord. En fout is trash, cancelled, en moet geblokkeerd worden. Dat wat je overhoudt een echoput van je eigen mening is, a) ontgaat men, of b) vindt men eigenlijk stiekem wel lekker.

Zelfspot

De massale aanval op Zjos Dekker twee weken geleden was voor mij de druppel. Zjos, een autistisch meisje, was enkele dagen eerder door mij op de foto gezet in het kader van veertig jaar NVA (Nederlandse Vereniging voor Autisme). Tijdens de shoot hadden we de grootste lol, en maakten we grapjes over autisme. Zelfspot. Zjos trok een gekke bek, en postte die foto de volgende dag op haar twitter-feed met een bijschrift in de trant van: “Volgende keer als iemand zegt dat ik er niet autistisch uitzie, laat ik ze deze foto zien!” Een verwijzing naar de opmerking die autisten regelmatig naar hun hoofd krijgen: “Maar je ziet er helemaal niet autistisch uit!”

De tweet kreeg veel likes, wel honderd, en andere autisten vonden ‘m bijzonder herkenbaar. Maar toen was daar Arzu. Voor de mensen die niet weten wie Arzu is: da’s twitters opper-SJW. Ze denkt nogal zwart-wit, heeft duizenden volgers en is niet te beroerd die, middels een venijnige retweet, op een nietsvermoedend slachtoffer af te sturen. Arzu retweette Zjos, met als bijschrift dat de foto “ableist shit” was, en dat Zjos omlaag zou trappen naar mensen die er “erger” aan toe waren dan zij.

Imaginair gekwetsten

Daar kwam het legertje moraalridders. Wel dertig. Allemaal Zjos lastigvallen. Zjos, een autistisch meisje dat net uit haar depressie is geklommen. Zelfs toen ze de foto verwijderde, met de uitleg dat haar bericht totaal niet bedoeld was om anderen belachelijk te maken, bleven mensen doorgaan. Ze moest lúisteren, léren. Want zelfs al had ze het niet zo bedoeld, ze had mensen gekwétst.

Daar haak ik af. Er was helemaal niemand gekwetst, behalve misschien een stelletje beroepsgekwetsten, dat dagelijks op zoek is naar een nieuwe steen des aanstoots. Niemand van hen was autistisch, en ik vind het dan ook bijzonder ironisch dat zij menen te moeten bepalen wat Zjos wel of niet zou mogen posten. Is dat dan niet, in hun eigen woorden… Ableist? En zelfs al vond iemand met autisme dit fout: mensen mogen het met elkaar oneens zijn. Althans, in mijn wereld. In SJW-land ben je direct geëxcommuniceerd, getuige deze tweet van Arzu.

En zo komen we direct bij het tweede punt waaraan ik me erger: dat eeuwige identiteitsdenken.

Hokjes en groepjes

In eerste instantie was ik voorstander van deze denkwijze: er zijn gemarginaliseerde groepen, ja, die gemiddeld gezien slechter worden behandeld, ja. Daar moeten we iets mee. Discriminatie is slecht. Maar kennelijk is het helemaal oké om mensen bij voorbaat minpunten te geven als ze wit, man of cisgender zijn. Kennelijk kun je mensen van een afstandje inschalen in diverse identitaire groepen en ze op basis daarvan privilegepunten toekennen. Het is alsof SJW’s een soort Pokémonkaartspel spelen, waarbij je in een discussie kan afmeten wie er meer recht van spreken heeft, afgaande op oppressiescores. Vrouw, minus twee. Wit, plus vier.

En daar verlies je dus alle menselijkheid uit het oog. Want een mens is niet een optelsom van de privileges van de groepen waartoe hij of zij behoort. Een mens is een individu, met individuele ervaringen die wellicht totaal niet voldoen aan het gemiddelde van de grote groep. Door zó gefixeerd te zijn op groepsidentiteit, mis je de mens. Dan is een zwart persoon alleen nog maar zwart (oké oké, en vrouw, gehandicapt, queer, het hele Pokémonkaartje). Martin Luther King zei ooit: “I have a dream that my four little children will one day live in a nation where they will not be judged by the color of their skin but by the content of their character.” Daar streef ik graag naar.

Nogmaals, ik ben helemaal voor het aanpakken van ongelijkheid. Maar laten we niet steeds de groep en het individu verwarren. Mensen zijn in eerste plaats mensen. Sommigen zijn een beetje naar. Niet omdat ze zwart zijn, of wit, of man, of wat dan ook. Gewoon omdat ze naar zijn.

Wie ongelijkheid, vooroordelen en discriminatie wil bestrijden, doet er naar mijn mening beter aan verhalen te vertellen. Verhalen van mensen, individuen. Verhalen die mensen uit hun hokje halen en spreken tot ieders gevoel van empathie. Daar overtuig je volgens mij meer mensen mee dan met boze tweets.

_{En ja, ik noem ook namen. Althans, één naam. Maar tegen iemand die mij zomaar voor racist uitmaakt, mag ik me verdedigen. Vind ik. De rest van mijn tijd besteed ik liever aan mijn fotoprojecten over autisme of Pepijns transitie, het verbeteren van Alien Mag of eh, nou ja, neuspeuteren.}