“Identificeer jij je eigenlijk nog wel als vrouw?” Roufaida vroeg het me, nadat we het over haar podcast hadden, waar ik ook aan had meegewerkt. Grrrls heette die aanvankelijk, maar nu ze pas een non-binair persoon had geïnterviewd, kon die naam eigenlijk niet meer. Kort daarvoor vroeg mijn Instagram-app me of ik mijn pronouns in mijn bio wilde zetten. “Ga weg, laat me met rust”, dacht ik. Maar waarom dacht ik dat eigenlijk?
Roufaida vroeg het, omdat we het daar ook over hadden gehad. In mijn boek schrijf ik: “Ik heb geen issues met mijn biologische geslacht, ik vind het prima dat er ‘vrouw’ in mijn paspoort staat en dat mensen me ‘zij’ en ‘haar’ noemen, maar ergens diep van binnen denk ik: jullie doen maar. Ik hoor hier niet bij.” Was dat nog steeds zo? Of was ik inmiddels ook non-binair?
Dit artikel vormt zich al maanden in mijn hoofd. Misschien nog wel langer. Maar steeds kon ik niet de juiste woorden vinden. Ik heb een kladversie geschreven voor Doclines, en toen toch snel een ander stuk ingestuurd. Het was nog niet goed. Ik keek video naar video over het onderwerp, en steeds viel er een ander stukje op z’n plek. Weer een antwoord, weer een verklaring. Maar voordat we echt beginnen, eerst een paar verklarende begrippen.
"Maar wat nu als iemand bijvoorbeeld geen eitjes produceert?" Wel, die persoon heeft meestal nog een hele rits andere kenmerken, op basis waarvan het geslacht kan worden vastgesteld. Die kenmerken zijn geen random mix, maar allemaal het gevolg van hetzelfde ontwikkelproces. In dit proces gebeuren incidenteel afwijkende dingen, wat dan resulteert in mensen met een intersekse-conditie. Dit wil overigens niet meteen zeggen dat die personen van een derde sekse zijn: iemand met XXY-genen is bijvoorbeeld altijd van het mannelijke geslacht.
Personen van het mannelijke geslacht worden in het Nederlands aangeduid met "man", terwijl er in het Engels een onderscheid is tussen "male" (voor geslacht) en "man" (voor gender). Bij vrouwen is dat respectievelijk "female" (voor geslacht) en "woman" (voor gender). Al zullen sommige radicale feministen en gender-activisten het met deze uitleg al niet eens zijn. Maar goed, daar ontkom je niet aan met een artikel als dit.
Enniewee. Roufaida vroeg of ik me nog als vrouw identificeerde, en ik zei: “Ik identificeer me eigenlijk niet. Dat doen anderen.” Zoals ik hierboven al even aanhaalde, heb ik me nooit echt “een van de vrouwen” gevoeld. Dat kan ook te maken hebben met mijn autisme, want dit gevoel blijkt onder autisten vaker voor te komen dan bij de rest van de bevolking. Maar ben ik dan non-binair? Nee. A-gender? Ook niet. Waarom niet? Omdat ik daar geen toegevoegde waarde in zie.
Waarom ik daar geen toegevoegde waarde in zie? Ik denk dat mensen vooral oordelen op wat ze zien, en dat ik daar zelf weinig invloed op kan uitoefenen. Ze zullen misschien wel hun best doen om de juiste voornaamwoorden te gebruiken, maar als ze een vrouw zien, zien ze een vrouw. Als een engerd me wil lastigvallen, dan zal het de creep in kwestie niet veel uitmaken hoe ik me identificeer. Als iemand een inschatting van mijn capaciteiten moet maken, dan hoop ik dat mijn gender en/of geslacht geen zak uitmaken, maar heeft deze persoon vooroordelen, dan kan ik me daar niet uit-identificeren.
De tweede reden is dat ik het, als autist, al vervelend genoeg vind om met mensen te praten. Iedereen moeten vragen/uitleggen hoe dat zit met mijn gender, daar heb ik helemaal geen puf voor. Ook vind ik het wat veel om van mensen te vragen, zeker aan mensen die ik niet goed ken. Ik weet dat heel veel mensen hier anders over zullen denken, maar ik zou me voelen alsof ik míjn probleem bij de ander neerleg. Verder blijf ik they (of hen, of die) ongemakkelijk vinden klinken, hoe goedbedoeld ook.
Inmiddels heb ik voor mezelf gelukkig een prima werkende oplossing gevonden: Ik identificeer me niet. Ja, op een papiertje van de overheid, met de V van vrouw, of beter, met de F van female. Ik ben geboren als female, en dat is nu eenmaal wat het is.
Assigned klinkt alsof de verloskundige een muntje heeft opgegooid en toen een geslacht heeft gekozen. Maar dat is natuurlijk niet zo. Het geslacht stond al vast in de baarmoeder, en de verloskundige heeft bij de geboorte het geslacht geobserveerd en genoteerd. Dit kan in het geval van personen met een intersekse-conditie fout gaan, zeker, maar bij veruit de meeste mensen klopt deze observatie.
En het is belangrijk te weten of iemand die, laten we zeggen, assigned female at birth is, foutief of terecht in die categorie is ingedeeld. Het probleem met assigned is dat het een afgeleide is, een stapje verwijderd van de bron, namelijk het genetische, biologische geslacht. Iemand die foutief ingeschreven is, heeft om een andere reden dysforie dan iemand van wie het geslacht correct is genoteerd.
Goed, ik was dus born female. Ik ben in mijn kinder- en tienertijd vaak voor jongen aangezien, wat ik eigenlijk vooral vervelend vond omdat het op een pesterige manier gebeurde. Hierna heb ik periodes gehad dat ik me (ter compensatie) wat “klassiek vrouwelijker” kleedde, periodes dat ik zwoor bij kort haar en wijde kleren, periodes dat ik modellenwerk deed en periodes dat ik in mijn joggingpak make-uploos zat te coden. (Da’s eigenlijk 99% van de tijd, lol.)
Natuurlijk is expressie slechts een deel van gender. Maar de rest, dat gevoel dat je je ergens mee identificeert, dat heb ik ook niet. Ik heb ook geen kinderwens, geen wens om door anderen op een bepaalde manier gezien te worden, niks. Het is niet dat gender van mij de wereld uit moet, maar 404, gender not found.
“Maar Toeps, hierboven zei je dat je het vervelend vond toen Instagram je om je pronouns vroeg. Waarom is dat dan?”
Ja, daar moest ik even over nadenken. Maar wat ik tegen Roufaida zei, klopt: ik identificeer me doorgaans niet. Dat doen anderen. En nu ineens moet ik van Instagram nadenken over hoe ik me identificeer. Wat ik ben. Wie ik ben. Ik was al die tijd gewoon een vrouw, omdat ik van het type ben dat grote gameten produceert. Als ik ergens V of F invul, is dat niet omdat ik me iets voel, maar omdat ik iets ben. Net als dat ik 1.83 invul bij de lengte, niet omdat ik me lang voel, maar omdat mijn genen dat zo hebben bepaald. Als we de criteria zouden afgaan, dan zou ik waarschijnlijk op a-gender uitkomen. Maar daar identificeer ik me dan ook weer niet mee – omdat het gedoe is.
Soms vind ik het tegenstrijdig: aan de ene kant breken we alle gendernormen en mag iedereen alles zijn en dragen (en zijn bijvoorbeeld nagellak en rokken niet meer alleen voor vrouwen, en kort haar en stropdassen niet meer alleen voor mannen), aan de andere kant worden gendervarianten steeds specifieker. En dat is prima als iemand zich daar goed bij voelt, maar ik zou persoonlijk liever willen dat gender een stuk minder belangrijk zou zijn. Dat ik gewoon Toeps ben, en dat Toeps toevallig female is omdat ze zo uit de baarmoeder is gerold. En dat je daarmee nog vrijwel niks weet.
Je vraagt me misschien af waarom ik dit schrijf, dit soort van omgekeerde coming-out verhaal. Who cares? En daar heb je natuurlijk een punt, maar ergens vind ik het wél belangrijk. Omdat ik zo nu en dan teksten en video’s voorbij zie komen waarin het lijkt alsof een nieuwe identiteit en een set alternatieve voornaamwoorden de enige optie is voor mensen die zich anders voelen. Nogmaals, als het voor jou wél de juiste oplossing is, dan is dat fijn. Maar ik wil laten zien dat er ook mensen zijn die het anders doen. En dat dat óók kan. Of zo.
Related posts
Toos Meningloos
Er is iets veranderd in mij sinds ik mijn boeken schreef. Ik denk dat het deels door de boeken komt, maar ook deels door het veranderende online klimaat. Hoe dan ook, ik ben voorzichtiger geworden. Neutraler. Meninglozer. Want met zo’n groot publiek wil je natuurlijk het liefst iedereen te vriend houden. Ik ben een voorbeeld voor mensen – dat alsof ik enorm naast mijn schoenen loop, maar ik krijg wekelijks mails van mensen die me dat zeggen – en ik wil deze mensen niet teleurstellen, boos maken of wat dan ook. Ik wil niet dat mensen mijn uitgever gaan mailen om te klagen over mijn tweets.
10 reacties op “Identificatie”
Je kunt niet meer reageren.
Jarenlang heb ik ook gehad dat ik me niet “een van de vrouwen” voelde, en ik vond het grappig te lezen dat dat (samen met bijv. vaker homo of bi zijn) ook weer 1 van de honderden kleine kenmerken is van autisme. Nu draai ik het om, en vind ik dat de wereld maar te accepteren heeft dat ik ook een vrouw ben, ookal draag ik geen make-up, hakken etc.
Weer zo mooi en integer geschreven Toepsie. En ik snap helemaal wat je bedoeld. En het is allemaal ok. En als mensen erom zeuren, dan is dat precies het tegenovergestelde van deze tijd: dat we nu juist met elkaar acceptatie van whatever gender of juist non-identificatie willen bereiken.
Mooi geschreven!!!
Wat een tof artikel! De laatste tijd worstelde ik met dit idee en ik kon niet helemaal de vinger erop leggen wat ik voor genderidentiteit zou hebben. Soms voel ik me vrouwelijk, maar vaker niet dan wel en mannelijk is het dan ook niet. Sinds ik afgelopen jaar gediagnosticeerd ben met autisme beginnen steeds meer puzzelstukjes op z’n plek te vallen en dit is er ook weer een! Fijn dat we met dit artikel een kijkje mogen nemen in jouw belevingswereld :)
Toeps:
“Als een engerd me wil lastigvallen, dan zal het de creep in kwestie niet veel uitmaken hoe ik me identificeer.”
Bas:
Maar, en ik denk dat dit de hele crux van het verhaal is; ik denk dat het de “lastiggevallen persoon” in kwestie WEL uitmaakt wat de “identiteit” van de “creep” in kewstie is. Niet?
Toeps:
“Inmiddels heb ik voor mezelf gelukkig een prima werkende oplossing gevonden: Ik identificeer me niet. Ja, op een papiertje van de overheid, met de V van vrouw, of beter, met de F van female. Ik ben geboren als female, en dat is nu eenmaal wat het is.”
Bas:
Ik denk dat we hier min-of-meer hetzelfde bedoelen, maar ik vind het toch belangrijk om het juist/anders uit te drukken; ik “identificeer” me contextueel gezien wanneer het er toe doet.
Is het belangrijk? Contextueel gezien kan het dat inderdaad zijn, ja. Maar doorgaans zijn we gewoon allemaal mensen/”(zelf-)bewuste levensvormen”. Of je het dan hebt over geslacht, “gender” of autisme.
Maar om het probleem te verduidelijken (laat me het/de context groter/moeilijker maken); probeer het eens zo te zien.
Wat nou als je “gender” veranderd in leeftijd? Kan ik (ben geboren in 1985) zeggen dat ik me voel/identificeer als 6 jarige? Moet de wereld dat dan maar accepteren? Ik heb geen objectie als twee 6 jarigen een “romantische” relatie met elkaar aangaan, maar als iemand van mijn leeftijd dat met een 6 jarige zou doen, dan zou ik daar zeker wel een probleem mee hebben. Ik ga er van uit/hoop dat ik dat verder niet hoef te verdedigen/uitleggen.
De waarheid/realiteit is belangrijk. Contextueel gezien, maar elke context moet afgeleid worden aan/van een objectieve werkelijkheid.
Natuurlijk spelen zowel nuance en subjectiviteit een rol. Heb ik bijvoorbeeld een probleem als een 6 jarige en een 7 jarige een relatie met elkaar aangaan? Nee, nou wanneer heb ik dat dan wel, en waar trek je die grens dan/waar baseer je dat op?
Het is lastig, maar niet onbelangrijk. En door jezelf aan het probleem te onttrekken los je het niet op. De grotere context van het probleem is uiteindelijk communicatie en interactie/samenleving. En dat is (eigenlijk al sinds mensenheugenis, maar met name) momenteel een vlak waar het globaal veel schuurt in de “samenleving”…
En we kunnen wel doen alsof, of hopen/willen/wensen dat geslacht er niet toe doet of zou moeten doen, maar als je daarvoor uiteindelijk de werkelijkheid moet negeren, dan vraag ik me af of je wel goed/slim bezig bent…
https://en.wikipedia.org/wiki/Dunning%E2%80%93Kruger_effect
Maar toch bedankt voor jouw moedige/oprechte poging dit onderwerp te adresseren.
-Bas.
Wat een onsamenhangend geneuzel, Bas.
Dank je wel “FleurK”, wat hoopte je met die opmerking te bereiken?
“onsamenhangend” in welke zin?
Ik probeerde te zeggen dat gender/geslacht er in sommige situaties wel degelijk toe doet, het overwegen waard is, en daar een voorbeeld van te geven.
In een SAMENLEVING hebben we namelijk rekening met elkaar te houden. Waar je die grens trekt is soms lastig, omdat je dat met elkaar moet bepalen, en dus niet willekeurig voor jezelf kunt doen… Niet als je wil dat er (in sommige situaties) ook rekening met jou (of anderen) wordt gehouden.
Ik neem aan dat het er voor de meeste vrouwen, wanneer zij “lastig gevallen” worden, wel degelijk toe doet met welk geslacht die persoon/belager (“engerd”/”creep”) geboren is, in plaats van slechts hoe zij zich op dat moment wensen te identificeren, niet?
Als het er niet toe doet hoe je je identificeert, waarom dan het bezwaar tegen het identificeren met het geslacht waarmee je geboren bent?
Of het doet er toe, of niet. Iets anders is een hypocriete contradictie.
Voor mij hoeven vrouwen heus geen roze rokjes te dragen en met poppen te spelen, of mannen blauwe broekjes dragen en met auto’s spelen; dat wil zeggen dat het mij persoonlijk niet veel uit maakt hoe jij je “GENDER identiteit” wenst uit te drukken, maar er zijn meer dan genoeg situaties te bedenken wanneer GESLACHT er wel degelijk toe doet, en niemand is er bij gebaat om daar verwarring over te zaaien (want dan zal je uiteindelijk chaos oogsten)… En de zwaksten onder ons zullen daar het meeste onder lijden…
Herkenbaar, ik noem het zelf meer ‘gender-ongeïnteresseerdheid’. Het boeit me niet zo dat ik als meisje uit de baarmoeder kwam rollen, als ik met een piemeltje was geboren had ik het denk ik ook prima gevonden. Ik heb er geen last van, en ik hoef ook niks anders, het boeit me gewoon niet zo.
Wat is gender, en wat moet ik er mee?! 😱 Een vraag die me al een tijd bezighoudt, en waar ik een moderne, progressieve mening over probeer te vormen. Tot dusverre, vergeefs. Dit is de eerste autistische opinie die ik tegenkom, en de herkenning lucht op. 😊
Voetbal. Mensen kunnen zich helemaal vereenzelvigen met hun favoriete club, en zich tegen de andere club hevig verzetten. Als voetbal een belangrijke plaats heeft in hun leven, kunnen emoties soms hoog oplopen! En ik..? Ik begrijp het niet, al die commotie. Ik heb gewoon niks met voetbal.
Wat een fijn stuk!!!