In het suffe stuk in Trouw waar ik met een aantal andere autistische schrijvers op reageerde, schreven twee kritische “hoogbegaafdheidscoaches” dat wij helemaal geen autisme konden hebben, want: ‘Schrijvers die zeggen dat ze autisme hebben, maar wel boeken schrijven en een relatie hebben, zijn voor ons geen voorbeelden van mensen met autisme.’ Waarom hun hele artikel kant noch wal sloeg hebben we in onze reply al duidelijk genoeg uiteengezet, maar dat ze juist het beroep van schrijver noemen, maakte het voor mij extra grappig. Vonden deze twee nu dat iemand die als een kluizenaar de hele dag op een zolderkamertje, in een hutje op de hei of, in mijn geval, aan de voet van Mt. Fuji aan zinnen zit te schaven, niet autistisch kan zijn? Hoe…?

Schrijver is voor mij als autist juist een heel geschikt beroep, net als websitebouwer én fotograaf. Maar natuurlijk is niet iedereen hetzelfde, en dat bracht mij op het idee mijn autistische Instagram-volgers te vragen naar hun beroepen. Er volgde een golf aan reacties, die ik heb geprobeerd te categoriseren in zeven thema’s. Dus aanschouw hieronder, beroepen die geschikt zijn voor autisten, aldus de mensen op Instagram.

Softwaretester, boekhouder, data-analist, laboratorium-medewerker, programmeur… De pro’s: Je kan diep in de materie duiken, het werk is vaak gestructureerd, en het oog voor detail dat veel autisten hebben komt hier goed van pas. De nadelen: sommige van deze banen zijn op kantoor, niet alle kantoren zijn even autiproof. Daarnaast is, hoewel het stereotype ook weer niet helemaal uit de lucht komt vallen, heus niet elke autist goed met cijfers en/of computers.

Hoewel het verouderde vooroordeel dat autisten een beperkte fantasie hebben nog altijd bestaat, ken ik veel (vooral vrouwelijke) autisten die werken als grafisch ontwerper, fotograaf, beeldbewerker, content creator, illustrator of iets anders in die richting. Vrijwel altijd doen ze dit als zelfstandige. De voordelen hiervan: Je kunt je eigen tijd indelen, en rust inplannen wanneer dat nodig is. Je kan ervoor kiezen geen opdrachten aan te nemen die je niet ziet zitten, en je kan veel van jezelf kwijt in je werk. Maar natuurlijk zijn er ook nadelen: strakke deadlines, opdrachtgevers die zich niet aan de planning houden, achter je eigen geld aan moeten zitten, en niemand om je tussendoor aan het werk te zetten, met uitstelgedrag als gevolg. Sommige creatieve jobs, zoals fotograaf, hebben piekmomenten waarop je juist met veel mensen moet omgaan, maar dat is niet dagelijks.

Misschien is er een bias omdat ik zelf ook in deze sector werk, maar veel van mijn Instagram-vrienden doen iets met taal: ze zijn schrijver, vertaler, journalist of editor. De voordelen: het is vaak fijner om je gedachten op papier te zetten dan ze uit te spreken. Als editor moet/mag je foutjes opsporen, iets waar dat oog voor detail weer van pas komt. De teksten die je schrijft hebben soms betrekking op je eigen interesses. De nadelen: je kunt last hebben van een writers block, je schrijfsels kunnen bepaalde reacties oproepen bij het grote publiek, en als je zelfstandig werkt dan heb je dezelfde nadelen als eerder genoemd bij de beeldende beroepen. Als je voor een baas werkt, dan kun je te maken krijgen met lawaaierige redactievloeren en kantoorpolitiek.

Ben je helemaal klaar met backstabbing collega’s en kantoortuinen? Dan kun je ook kiezen voor een baan die je geheel of grotendeels in je eentje doet. Boswachter, nachtbewaker, bezorger, schoonmaker, boer… Van hoogopgeleid tot praktisch geschoold met je handen werken, er zijn zóveel beroepen die je zou kunnen doen als je van je rust houdt. Maar het voordeel van dit beroep kan tegelijkertijd een nadeel zijn: Je bent in je uppie.

De beroepen op dit lijstje zullen je misschien verbazen, omdat ze in eerste instantie niet perse heel auti-proof lijken: Winkelmedewerker in een speelgoedwinkel, supermarkt of bouwmarkt, leerkracht, apotheker(s-assistent), audicien… Maar deze plekken hebben van zichzelf een duidelijke structuur in de vorm van lesroosters, gespiegelde schappen of vaste procedures, wat erg fijn kan zijn voor sommige autisten. Natuurlijk moet je wel kunnen omgaan met klanten die de boel door de war gooien, luidruchtige leerlingen en/of collega’s. Al geven die klanten en collega’s ook net weer dat beetje sociale contact – iets waar autisten ook zeker behoefte aan kunnen hebben.

De belastingdienst, de politie… Overheidsinstanties hebben vaak goede voorzieningen voor mensen met autisme, geven baanzekerheid, en er is vaak minder druk dan bij een commercieel bedrijf. Sommige instanties, zoals de politie, hebben zelfs speciale programma’s voor mensen met autisme, die bijvoorbeeld camerabeelden analyseren. De nadelen: werken voor de politie kan emotioneel heftig zijn, en ikzelf vond mijn baan bij de belastingdienst (in een ver verleden) doodeng vanwege het sociale contact met de collega’s.

Veel autisten hebben een special interest, een onderwerp waar ze ontzettend veel van weten of waar ze het liefst de hele dag mee bezig zijn. Hoe mooi is het, om van zoiets je baan te maken? Denk aan beroepen als dierenverzorger in de dierentuin, kaartjesverkoper in een museum, skileraar, pretparkmedewerker, knikkerbaan- of miniatuur-diorama-youtuber, autismecoach… Natuurlijk laten niet alle special interests zich vertalen tot een betaalde baan, en moet je om van je hobby je werk te maken ook leren te dealen met de minder leuke kanten van je beroep. Maar als dat je lukt, dan heb je wel de tofste baan ter wereld!

_{Note: Na mijn vorige post, over zeven vragen die konden helpen als een autist vastzit in zijn of haar gedachten, kreeg ik een aantal reacties van mensen die zeiden dat ze nog liever van een flat sprongen dan de vragen te beantwoorden. Nu beweerde ik toen ook niet dat alle tips voor iedereen zouden moeten werken, en dat geldt voor deze post evenzo. Niet alle beroepen in deze lijst zijn voor iedereen geschikt. Zo. Dat bespaart je weer de moeite om een boze reactie te typen.}