Enige tijd geleden werd ik uitgenodigd door Kohei Kato, een autisme-researcher verbonden aan Tokyo Gakugei University, die ook als editorial manager bij de Japanse uitgever Kaneko Shobo werkt. Hij zei me meteen dat ik niet te veel moest verwachten, maar hij wilde eens kennismaken. Hij gaf me twee boeken van zijn uitgeverij over autisme bij meisjes en vrouwen, in het Japans. Ik heb de boeken nog niet gelezen (zo goed is mijn Japans helaas nog niet), maar de titels waren veelbelovend – deze boeken gingen over camouflage, ofwel, maskeren.
Ik had altijd het idee dat de kennis over autisme wat achterliep in Japan, en misschien is dat nog altijd wel zo, maar het gesprek met deze man stemde me positief. Ik wilde graag meer weten, dus toen hij me uitnodigde om een keer mee te doen met Hobby Talk, de praatgroep voor autistische meiden die hij leidt, schakelde ik Olga in (om te tolken) en gingen we samen richting de universiteitscampus.
Hobby Talk
Hobby Talk werd gehouden op de campus van een universiteit in de buurt van Kokubunji station. In de play room, een kamer met een grote spiegel die zeer waarschijnlijk een kamer aan de andere kant verbergt (zoals bij politieverhoren en zo), stonden een tafeltje en wat stoeltjes. Er waren een stuk of acht meiden, maar een aantal daarvan waren studenten, die in het kader van hun studie meewerkten aan het project. Op de tafel stond ook een laptop, want twee meiden deden door omstandigheden online mee.
Het doel van Hobby Talk is tweeledig: enerzijds biedt het een gelegenheid voor autistische meiden om plezier te ervaren in sociale interactie, zonder dat iemand ze komt vertellen wat ze fout doen of hoe het beter kan. “We zijn hier niet om perfect te leren communiceren,” zei de onderzoeker. “We zijn hier om lol te hebben met communiceren.” Anderzijds is het een gelegenheid voor de onderzoekers en studenten om autistische communicatie te bestuderen. Wat doen wij autisten anders, en wat voor een impact heeft dat?
De opzet van de middag was als volgt: Iedereen mag drie minuten overtellen over zijn of haar hobby (zijn of haar, want de groep was voor meiden maar de onderzoeker deed zelf ook mee). Daarna mag de rest tien minuten vragen stellen. De tijd wordt bijgehouden, en verder is er eigenlijk maar één regel: Je mag geen onaardige dingen zeggen over de hobby van een ander.
Polaroids en Pretty Cure
Omdat iedereen mee ging doen, hadden ook Olga en ik dingen meegenomen. Ik had gekozen voor een paar Polaroid-camera’s: eentje waar je speciale filters op kan installeren, en een Instax die ik pas gekocht had, een special edition voor het eenjarig jubileum van de Hayabusa Shinkansen. (De onderzoeker was hier zo door gefascineerd dat hij, toen ik vertelde dat ik ook nog een Polaroid i-Zone in de vorm van een Romancecar-trein had, zei dat ik die de volgende keer maar mee moest nemen!) Olga had haar collectie schelpen mee en hield een praatje over haar liefde voor de natuur.
Twee meiden in de groep hadden dezelfde interesse, waardoor we in totaal bijna een half uur hebben kunnen leren over het fenomeen Pretty Cure. Ik had nog nooit van deze anime gehoord en ik snap er nog steeds niet heel veel van, maar dat het er flitsend uitziet is zeker.
Een meid had haar verzameling knuffel-kikkers meegenomen, en een ander vertelde over haar voorliefde voor Hangyodon, een Sanrio-karakter (net als Hello Kitty) met de kop van een vis, en het lijf van een mens. “Een soort omgekeerde zeemeermin!” Een verlegen meisje vertelde in eerste instantie weinig over haar cosplay-avonturen, maar toen we doorvroegen bleek deze meid super veel talent te hebben; de door haar zelf gemaakte outfits waarin ze naar conventies gaat waren prachtig.
Hoewel alle student-researchers zich van tevoren aan ons hadden voorgesteld, wisten we op een gegeven moment niet meer zeker wie nu de autisten, en wie nu de studenten waren. Vrijwel iedereen stelde vragen en de interacties leken soepel te gaan. En ook de hobbies hielpen niet echt om dat uit te vinden – iedereen had wel een bijzondere hobby of verzameling!
Ik was na afloop vrij uitgeput (deels vanwege het taalverschil denk ik), maar de niet-autistische Olga was dat ook. Kortom: “Maar je ziet er helemaal niet autistisch uit” blijkt ook in Japan te kloppen.
Related posts
Waarom infodumpen misschien toch niet de beste love language is
Een meisje praat tegen de camera in een korte clip die gemaakt is voor platformen als Instagram en TikTok. “Mensen denken vaak dat wij autisten egocentrisch zijn, omdat we jouw zielige verhaal beantwoorden met een vergelijkbaar verhaal uit ons eigen leven – maar dit is hoe wij empathie tonen!” Even later verschijnt er een vrolijk gekleurd plaatje in mijn feed: “Infodumpen is mijn autistische love language”. We moeten het normaliseren, want zo laten autistische mensen zien dat ze van je houden, aldus de veelvuldig gedeelde post.
De Ikea-haters
“Ikea-meubels zijn niet gemaakt om te verhuizen. Dan gaan ze kapot.” De Japanse meneer van het transportbedrijf keek moeizaam. Hij sprak in het Japans tegen Google Translate, waarna zijn telefoon de vertaling in het Nederlands uitspuugde. Even ervoor had hij gevraagd of al mijn spul van Ikea was, waarop ik opgewekt met “ja” antwoordde. Ik hou van Ikea. Japanners niet.
Buongiorno en konnichiwa
Het is mij, Toeps, business manager. Deze blog is een greep uit de dingen die ik gedaan heb in de afgelopen maanden. Want er is veel gebeurd, en er gaat ook nog veel gebeuren! Wat dan zoal? Nou…
Twee
Er gebeuren twee grote dingen deze week. Zo komt morgen de fysieke versie van de Engelse vertaling van mijn nieuwe boek uit. De digitale versie verscheen vorige week al, maar vanwege Amazon’s irritante procedures moest de papieren editie nog een weekje wachten. Ik heb ook nog geen auteursexemplaar of proef binnen, want die sturen ze niet naar Japan. In plaats daarvan heb ik Riemer laten kijken, en laten filmen, en heb ik op basis daarvan de laatste aanpassingen gemaakt. Voor de feestelijke foto’s van morgen printte ik net een velletje kleur bij de convenience store. 50 yen en wat hogere origamikunde, en het is net echt.
Negen worstelingen die je waarschijnlijk wel herkent als je autistisch bent
Autisme houdt in dat je hersenen prikkels anders verwerken. Sommige dingen zijn daarom lastig voor mij, bijvoorbeeld het filteren van informatie of het communiceren met de grotendeels niet-autistische buitenwereld. Het is soms net alsof iedereens brein op Windows draait en dat van mij op Linux.
Vuurwerk
Heel af en toe kijk ik op Threads, Zuckerbergs antwoord op Twitter. Nu weten we allemaal dat mensen op Twitter (oké, oké, X) in bubbels terechtkomen, maar Threads is nog vele malen erger. Het algoritme dat mij er posts voorschotelt, denkt dat ik geïnteresseerd ben in precies twee dingen: autisme en Japan. En zo bestaat 50% van mijn feed uit edgy takes vanuit de autistische “community”, en de andere helft uit domme vragen (“Hoeveel geld heb ik nodig voor een vakantie van twee weken in Tokio?” – Eh, weet ik veel, wat wil je doen?) en nog dommere statements (“Mannen in Japan dragen nooit een korte broek, dan zie je beenhaar en dat is echt goor!” – Euh, ik zag er net nog een stuk of tien in de trein, nobody cares?) over Japan.
Hoest
“Ik heb nog nooit corona gehad”, zei ik eerder dit jaar tegen een vriendin, die onze afspraak afzegde omdat zij voor de derde of vierde keer geveld was. “Dat kan bijna niet”, zei zij. “Je bent vast iemand die gewoon geen klachten krijgt.” Hoewel ik daar graag in geloofde, was ik er niet zo zeker van: “Ik draag als een van de weinigen nog een masker…” Dat ik in Japan woon helpt daarbij natuurlijk, hier is dat heel normaal. Maar ook in Nederland zette ik in de trein een masker op; mijn bezoekjes zijn altijd maar kort en, zo redeneerde ik, ziek worden is zonde van mijn tijd.
Toeps en Olga checken de park
Twee weken geleden sprak ik op een zondagochtend af met Olga (mijn parttime marketing-medewerker) in Shinjuku Gyoen, het nationale park in het bruisende centrum van Tokio. Het was nog vroeg, maar al behoorlijk warm. De zomer in Tokio tikt regelmatig de 36 graden aan, en daarbovenop is de lucht ook nog vochtig, wat het allemaal nog klammer doet aanvoelen. Deze ochtend stond er een briesje, wat goed was voor de warmtebeleving, maar ook gelijk als test kon dienen voor de microfoon die we wilden testen.
Flitsbezoek
“Weet je wat ik mis?”, dacht ik laatst. “Dat ik gewoon met Charlotte door Tokio kan rondrennen, en dat we dan foto’s maken, of reels, of whatever andere content, die ik kan gebruiken voor mijn sociale media.”
– “Maar dat kan toch gewoon?”, dacht ik terug. “Ik kan gewoon een ticket voor Charlotte kopen en haar overvliegen!”
Soaring
Meestal als ik een blog schrijf, weet ik precies wat ik wil vertellen. Het verhaal heeft een begin, een midden, een einde, en het liefst ook nog een twist, conclusie, of punt dat ik wil maken. Deze keer niet. Ik weet niet precies wat ik met dit stukje wil, behalve het voorval uit mijn hoofd krijgen. Daar vliegt het namelijk al anderhalve dag rond.