Het was het gesprek van de dag gisteren: Een handgebaar van Elon Musk, voor sommigen overduidelijk een Hitlergroet, voor anderen een onschuldig handgebaar van een enthousiaste autist, en het zoveelste voorbeeld van Trump Derangement Syndrome – de blinde paniek waarin sommigen lijken te raken bij alles wat Trump en de zijnen doen.

Laten we vooropstellen dat ik geen fan ben van Trump, en ook niet van Musk. (In dit Radio 1-interview uit 2021 noem ik hem al een praatjesmaker waar ik waarschijnlijk niet goed mee overweg zou kunnen.) Maar dat gezegd hebbende, én wetende wat Elon Musk allemaal liket en deelt op X, denk ik eigenlijk nog steeds niet dat zijn handgebaar als Nazi-symboliek was.

Wie het hele fragment bekijkt, ziet dat Musk door de hele video heen hyped up is en krachtige bewegingen maakt. Vlak nadat ‘ie het handgebaar maakt, zegt hij “my heart goes out to you”. Hoewel ik de inhoud van z’n speech overdreven dramatisch vind (de wereld was echt niet vergaan als Harris had gewonnen, en naar Mars, tja, als je het over sensible spending hebt is dat nu niet het eerste waar ik aan zou denken), denk ik oprecht dat zijn beweging bedoeld was als een normale handreiking/zwaai naar het publiek. Een beweging die je talloze andere politici en beroemdheden, van Barack Obama tot Taylor Swift, van Hillary Clinton tot onze koning Willem-Alexander, ook regelmatig ziet maken.

“Elon is gewoon een autist, daarom deed hij dit!”, zeggen zijn verdedigers online. “Bullshit, ook autisten weten wat een nazi-groet is!”, zeggen anderen. En ja, natuurlijk weten autisten wat een nazi-groet is. Maar was dat wat dit was? “Wat heeft autisme hiermee te maken, niet-autisten maken deze beweging ook!”, zeggen weer anderen. Daar kan ik ver in meegaan. Zoals ik hierboven al zei; er zijn genoeg foto’s van beroemdheden met een gestrekte arm in de lucht. Toch denk ik dat autisme hier enigszins relevant is. (Even daargelaten of Elon echt autistisch is – hij zegt van wel, dus dan ga ik daar voor het gemak even vanuit.)

Want hoewel andere celebrities ook naar hun publiek zwaaien, komt Musk in z’n geheel soms een beetje vreemd over. Zo ook in de video die ik hierboven linkte. Al zijn bewegingen zijn bijzonder. Zijn stem gaat alle kanten op. Zijn enthousiasme lijkt door te slaan. Dit maakt het lastiger voor mensen om hem te lezen, en daardoor kan hij sneller verkeerd geïnterpreteerd worden.

Deze hele situatie voelt als een soort slappe herhaling van 2016-2020, toen iedereen plots geobsedeerd was door het OK-handgebaar (waarbij je een rondje maakt met je duim en je wijsvinger). Online trolls hadden het verhaal de wereld in geholpen dat dat stond voor White Power (waarbij de drie losse vingers een W vormen en het rondje en de arm eronder de P), en plots was iedereen die wilde aangeven dat alles goed was, of enkel nerveus met z’n vingers stond te frutten, een verkapte racist. (Daarna werd het symbool overgenomen door daadwerkelijke racisten, die zich verkneukelden om de ontstane verwarring.)

Het doet me ook denken aan de ophef rond Nick Sandmann, de scholier die wereldberoemd werd omdat ‘ie met een MAGA-petje voor een trommelende Native American helemaal niks stond te doen. De media noemde hem, na het zien van een korte video waarin Sandmann met een smirk/ongemakkelijke grijns voor de man staat, overtuigd een racist. Twitter-gebruikers vonden dat ‘ie toch op z’n minst een afranseling verdiende. Later bleek dat het juist de scholieren waren die werden geprovoceerd door een groep andere demonstranten. (Sandmann klaagde de nieuwsnetwerken aan en ontving flinke settlements.)

Ook in de casus Musk zijn de critici al zeker van hun zaak. Waar ik nog een slag om de arm probeer te houden, door woorden als “denk” en “lijkt me” te gebruiken, zijn de anti-Trumpers overtuigd: “Dit was een Hitlergroet, Republikeinen zijn Nazi’s, de VS wordt vanaf nu geleid door een stel fascisten, en we gaan er allemaal aan!” En waar bepaalde mensen normaal gesproken voorop staan om te vragen om compassie en acceptatie voor autisme, is het nu geen excuus, geen uitleg, en mag ook ik, als autist en schrijver van dit stuk, van deze mensen waarschijnlijk direct doodvallen voor het hebben de verkeerde mening.

Een deel van de critici lijkt hun kritiek oprecht te geloven. Zij zijn bang, veelal versterkt door hun eigen bubbel waarin dit soort berichten in honderdtallen over de timeline vliegen. Maar er is ook een deel waarvan ik denk dat ze dit helemaal niet echt geloven. Die het zonde vinden om iets dat zó heerlijk in hun straatje past dood te checken of redeneren. Die leven van clicks, gedeeld door de mensen uit de eerste helft van deze alinea.

Als je dit spelletje gaat doorzien, wordt het zo vermoeiend. Er is genoeg legitieme kritiek op Musk, op Trump, en op de hele Republikeinse club te hebben. (Zo lijkt Musks bemoeienis vooral in z’n eigen belang, en vind ik Trumps manier van communiceren niet echt op het niveau dat je van een president zou verwachten.) Maar er is ook genoeg legitieme kritiek op de Democraten te hebben. Zij lijken nog steeds niet helemaal door te hebben dat ze het recente verlies aan zichzelf te danken hebben, en geloven liever dat iedereen nu eenmaal een Nazi is.